گام اول پژوهش 

شامل : 

معنای پژوهش

اهمین پژوهش

ویژگی های اصلی پژوهش

ویژگی های پژوهشگر

پژوهش چیست؟

پژوهش معادل فارسی کلمه تحقیق است. کلمه ی تحقیق از زبان عربی گرفته شده و به معنای رسیدگی،بررسی و جستجو کردن و به عمق مطلبی پی بردن است. تحقیق یعنی حقیقت یابی،فعالیت منظم برای دستیابی به"حقیقت"و"دانش نو" پس می توانیم بگوییم پژوهش یعنی جستجو کردن برای کسب آگاهی های جدید با استفاده از روش علمی. پژوهش در واقع تلاشی است که برای پی بردن به یک حقیقت و یا یافتن پاسخ یک سوال انجام میدهیم و برای دریافت پاسخ، روشی را انتخاب می کنیم که ما را به نتیجه برساند. به عبارت دیگر،پژوهش فعالیت های منظمی است که در جهت حل مشکل (اجتماعی،علمی و ...) انجام می دهیم. پژوهش به شما این امکان را می دهد که؛ داده ها را جمع آوری کنید، فرضیه بسازید، ایده ها را بررسی کنید، آزمایش کنید، دنبال راه حل ها بگردید، تصمیم بگیرید و مهم تر از همه، درباره ی خود و دنیای اطراف خود مطالعه کنید.

 هدف پژوهش کشف و گسترش دانش و حقیقت و کنار زدن دیوار های نادانی است. ورود شما را به جمع پژوهشگران تبریک می گوییم.

اهمیت پژوهش در زندگی:

حال این سوالات ممکن است برای برخی پیش آید که چرا باید پژوهش انجام دهیم؟ انجام پژوهش چه اهمیتی دارد؟ با توجه به این که انجام پژوهش نیازمند وقت و زحمت است چرا ما باید خود را به زحمت اندازیم مگر دانشمندان و فیلسوفان قبلاً این زحمات را نکشیده اند؟ و ...

در پاسخ چنین افرادی باید گفت که انسان همیشه به دنیای اطراف خود کنجکاو است و می داند که نظم خاصی در جهان وجود دارد، و سعی می کند با تفکر و تحقیق متوجه حوادث و اتفاقات شود، در طول روز هزاران نفر در کشور های مختلف به صورت فردی و گروهی و در مکان های مختلف مثل دانشگاه، مدارس، کارخانه ها و آزمایشگاه ها به پژوهش می پردازند. در این مراکز نیرو و وقت زیادی صرف این کار می شود، نا آنها در کار و اهداف خود پیشرفت کنند. به عبارتی می توان گفت پژوهش سبب رشد علمی و فرهنگی می شود و انسان را از جهل و ناآگاهی به علم می رساند و حقایق واقعیت ها را آشکار می کند و راه را برای حل مسائل و مشکلات پیچیده و هموار می سازد.

اگر به محیطی که در آن زندگی می کنیم دقت کنیم متوجه می شویم در طول روز بعضی حوادث را می بینیم، حس می کنیم، یعنی با برخی از حقایق آشنایی داریم ولی برای کشف بهتر حقیقت و واقعیت احتیاج به بررسی و مطالعه بیشتر و منظم تری داریم که این کار با پژوهش انجام می شود. در ادامه، بعد از شناخت بیشتر"پژوهش" باز هم در مورد نقش مهم آن در زندگی صحبت می کنیم.

ویژگی های پژوهش:

پژوهش دارای ویژگی هایی است که آشنایی با آنها به روشن شدن معنی و مفهوم پژوهش کمک می کند.

1– هدف اصلی پژوهش حل یک مسأله است و بنابراین پژوهش در واقع جستجو برای یافتن پاسخ مسائل حل نشده است، به عبارت دیگر پژوهش نباید تکرار کار دیگران باشد و یا به حل مسائلی بپردازد که قبلاًبه وسیله ی دیگران حل شده است.

2- پژوهش بر مشاهده و آزمایش تاکید دارد تا فرضیه ها آزمون شده،تایید و یا رد شوند.

3- پژوهش به منظور جمع آوری داده های جدید یا دست اول و یا کاربرد داده ای موجود برای محقق هدف های جدید است.

4- پژوهش نیاز به تخصص دارد، پژوهشگر باید در زمینه کاری خود تجربه و ممارست داشته باشد.

5- پژوهشگر باید بکوشد تا نتایج پژوهش او منطقی و عینی باشد و آن ها را بیازماید.

6- در پژوهش باید شکیبایی و صبر داشته باشیم و از عجله و شتابزدگی دوری کنیم.

7- یافته های پژوهش باید با دقت،ثبت و گزارش شود، اصطلاحات و مفاهیم تعریف شودو روش کار به تفصیل شرح داده شود تا پژوهشگران دیگر نیز بتوانند از آن استفاده نمایند یعنی وظیفه پژوهشگر با تمام شدن پژوهش به پایان نمی رسد بلکه او باید با تهیه گزارش دقیق یافته های خود را به اطلاع عموم برساند.

ویژگی های یک پژوهشگر:

-         داشتن دید منطقی و علمی

– داشتن مهارت تخصصی در کار و پژوهش و موضوع پژوهش

 – داشتن صبر و شکیبایی – دوری از تعصب تقلید و احساسات شخصی و پیش داوری

– داشتن بینش و قدرت استنباط

– داشتن شجاعت و شهامت

 -  علاقه به کار گروهی

 – امانت دار و صادق بودن

اگر صفات ذکر شده در شما وجود دارد از هم اکنون پژوهشگر موفقی هستید و اگر بعضی از این ویژگی ها در شما وجود ندارد با بکار گیری نکاتی که در این مجموعه آمده سعی کنید آنها را در خود به وجود آورید تا پژوهشگر موفقی شوید.

در ضمن از خود بپرسید:

آیا من با سوالی رو به رو هستم که برای یافتن پاسخ آن نیاز به انجام مراحل یک پژوهش باشد؟

اگر چنین است پس دست به کار شوید. البته یک بار دیگر ویژگی های اصلی پژوهش را مطالعه نموده و بقیه شماره های این مجموعه را نیز فراموش نکنید.

پژوهش گروهی:

    پیشرفت فردی بدون کار گروهی ممکن نیست. کار گروهی به تبادل افکار و گسترش مهارت ها میدان می دهد. رعایت مقررات کار گروهی به تمام اعضای گروه این امکان تا دریاره ی موضوع، هدف ها و انتظارات خود دید مشترکی داشته باشند.

این کار سبب تقویت احساس مسئولیت مشترک می شود.افرادی که در یک گروه کار می کنند، باید با دقت هماهنگ شوند زیرا ممکن است در برابر انجام وظایف مقاومت کرده و پیشرفت را متوقف کننند، به هر حال در پژوهش های گروهی مهم این است که وقتی افراد دور هم جمع می شوند و گروه تشکیل می دهند، افکار و انتظارات خود را با هم مبادله کنند. این کار سبب بهبود کیفی و کمی پژوهش می شود. چرخش مسئولیت ها برای انجام کارها بدان معنی است که همه ی اعضا فرصت پیشرفت فردی را داشته باشند و به این ترتیب امکان انتقال تجربه فراهم شود که از نظر تقسیم مسئولیت و اولویت بندی فعالیت ها، بسیار مفید است. بنابراین ما پیشنهاد می کنیم که برخی پروژه های تحقیقاتی خود را به صورت گروهی کار کنید و فرصت چنین تجربه به ارزشمندی را برای خود فراهم نمایید.

مهارت های پژوهشی:

انجام پژوهش چه به صورت فردی و چه به صورت گروهی، علاوه بر دارا بودن فوایدی که تا به اینجا به آنها اشاره شد، تاثیرات شگرفی روی فرد محقق نیز می گذارد. از جمله مهم ترین این تاثیرات، تقویت و رشد مهارت های خاص در وجود پژوهشگر است. این مهارت ها عبارتند از:

مهارت بررسی و مشاهده

– مهارت تفکر و برنامه ریزی

 – مهارت جمع آوری اطلاعات

– مهارت برقراری ارتباط

 – مهارت تجزیه و تحلیل اطلاعات استنباط و نتیجه گیری

 – مهارت پیش بینی و فرضیه سازی

هر کدلم از این مهارت ها در زندگی روزمره ما بسیار مهم و تاثیر گذار هستند. به عنوان مثال وقتی کار پژوهش تمام می شود ما گزارشی از کار خود ارائه می دهیم و در ارائه آن به نکاتی توجه می کنیم تا مطلب مورد نظر ما برای روشن و واضح باشد. این نوع برقراری ارتباط است و ما در تمام طول زندگی خود به این مهارت به شکل های مختلف احتیاج داریم. یا در مورد مهارت مشاهده،مسلم است که هر کس دارای نگاه دقیق و جستجوگری است، بیش از دیگران و زودتر از آن ها متوجه اتفقات اطراف خود می شود و به این ترتیب از بسیاری مسایل پیشگیری می کند و با شناخت بهتر هر آنچه که در اطرافش است، بهترین راه ها را برای خود انتخاب می کند.

 به این ترتیب هدف اولیه و ارزشمند ما از انجام پژوهش این است که مهارت های پژوهشی را در خود پرورش دهیم و به یک انسان دقیق با مهارت های قوی پژوهشی تبدیل شویم.

پرسش در پژوهش:

پژوهش شباهت های زیادی به کار غواصان دریا و صیادان مروارید دارد زیرا:

1- در آغاز بسیار سخت و دشوار به نظر می رسد ولی با تمرین و پشتکار آسان و دلپذیر می گرد.

2- در عین دشواری، بسیار پر بهره و سود آور است زیرا ثمره ی سالیان متمادی را در زمان اندک به دست می دهد.

3- همان گونه که اگر غواص به عمق دریا نرود مروارید نصیبش نمی شود پژوهشگر نیز بایستی عمیق و دقیق بخواند و بیندیشد تا به نتایج عالی دست یابد.

خوب است در حین انجام یک پژوهش و دقت در مراحل آن به این سوالات فکر کنی و به آنها پاسخ دهی:

1- آیا انجام این پژوهش در ابتدا برای تو هم مثل غواصی، سخت و دشوار به نظر می آید؟

2- آیا انجام این پژوهش، غیر از به دست آوردن نتایج علمی حاصل از آن، نتیجه و تاثیر دیگزی داشته باشد؟ در این صورت این اثرات چه چیزهایی هستند؟

3- آیا در این پژوهش، تجربه تفکر عمیق و دقت و مطالعه دقیق داشته ای؟ اگر چنین نبوده، فکر می کنی چه عواملی می تواند باعث شود که انجام یک پژوهش ما را با مروارید های درخشان و فروزنده ای رو به رو کند و مهارت های بیشتری را در ما رشد دهد؟

در آغاز با دانش آموزان صحبت کنید و بگویید که امسال هر کدام از آن ها یک پژوهش به طور کامل انجام خواهند داد. برای هر مرحله، تاریخی معین می کنید تا آن ها پژوهش خود را انجام دهند. سپس دانش آموزان را هدایت کنید که در دفترشان، طرح گام به گام زیر را بنویسند:
۱- انتخاب موضوع و هدف/ تاریخ ارائه / تاریخ تکمیل موضوع و توصیف آن 
۲- فرضیه ی مقدماتی فرضیه
۳- تهیه ی کتاب شناسی و منابع مطالعه
۴- یادداشت برداری
۵- طرح کار شامل مقدمه، زمینه و تاریخچه ی مختصری از موضوع پژوهش، نتیجه گیری، پیشنهادها
۶- پیش نویس 
۷- نتیجه ی نهایی

ادامه را در ادامه مطلب بخوانید ...

با عرض سلام خدمت شما کاربران گرامی ،

شروع کار این وبلاگ از روز دوشنبه مورخ بیست و دوم مهر هزار و سیصد و نود و دو میباشد . امیدواریم بتوانیم بهترین ها را برای شما فراهم اوریم . 

کاربر گرامی ،

به کسپا ( انجمن پژوهشی دبیرستان سما کرمانشاه ) خوش امدید

با آرزوی ساعاتی خوش برای شما